GeoSalmo, í samstarfi við Íslenska sjávarklasann, Matís, og sérfræðinginn Jan Henning Legreid frá Noregi, er að hefja nýtt verkefni sem ber heitið Jarðvegsbætandi lífefni (JBL), sem þýðir „Soil-enhancing biomatter“ á ensku. Þetta framtak miðar að því að bæta nálgun Íslands að sjálfbæru fiskeldi og landbúnaði. Verkefnið, sem styrkt er af Matvælasjóði, mun breyta úrgangi frá fiskeldi á landi í lífkol, kolefnisríkt efni sem eykur heilbrigði jarðvegs og dregur úr þörf fyrir efnaáburð. Í verkefninu koma saman sérfræðingar í fiskeldi, líftækni, umhverfislegri sjálfbærni og verðmætasköpun. Markmiðið er að umbreyta lífrænum úrgangi frá fiskeldi – seyru – í lífkol, skapa hagnýta lausn fyrir íslenska bændur og garðyrkjumenn og takast þannig á við umhverfisáskoranir.
Að breyta úrgangi í verðmæti
Fiskeldisseyra, sem inniheldur afgangs fiskafóður og úrgang, er mikið áhyggjuefni þegar kemur að fiskeldi. Þetta verkefni tekur á málinu með því að breyta seyrunni í lífkol með pyrolysis, sem er ferli til að hita lífrænt efni án súrefnis. Lífkol má síðan nota til að bæta jarðvegsgæði, varðveita næringarefni og draga úr þörf fyrir efnaáburð. Það bindur einnig kolefni og býður þannig upp á kolefnisneikvæðan valkost fyrir íslenska garðyrkjumenn og bændur.
Þó að tæknileg hlið lífkolsframleiðslu sé vel þekkt, mun áhersla verkefnisins vera að kortleggja virðiskeðjuna á Íslandi, bera kennsl á helstu hagsmunaaðila og skilja þarfir markaðarins, og þar með afla innsýnar frá bændum og garðyrkjufyrirtækjum til að tryggja að lífkolefnisafurðirnar standist sérstakar þarfir íslenskra krafna.
Hagnýt hringrásarlausn
Með því að breyta eldisúrgangi í nytsamlega auðlind tekur verkefnið á tveimur meginviðfangsefnum: úrgangsstjórnun í fiskeldi og þörfinni fyrir sjálfbærari jarðvegslausnir. Gert er ráð fyrir að lífkoli dragi úr þörfinni á innfluttum áburð og veiti Íslendingum sjálfbæran, staðbundinn valkost sem styður við markmið Íslands um að minnka kolefnisfótspor þess og stuðla að hringrásar hagkerfi.
Aðlagast alþjóðlegum sjálfbærnimarkmiðum
Þetta verkefni styður Lykilmarkmið Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun, þar á meðal ábyrga neyslu og framleiðslu (SDG 12), loftslagsaðgerðir (SDG 13), and life below water (SDG 14). Þar er lögð áhersla á íslenska nýsköpun um leið og hún stuðlar að sjálfbærni á heimsvísu í landbúnaði og loftslagsaðgerðum.
Ef þú hefur áhuga á að læra meira eða taka þátt í verkefninu verður viðburður fyrir hagsmunaaðila snemma árs 2025. Þú getur líka deilt innsýn þinni með því að taka þátt í könnuninni okkar.